تاریخچه کفش چرم مردانه شاید بتوان گفت از عصر حجر آغاز می‌شود و تا به امروز ادامه دارد. کفش‌های زیبای چرمی که امروزه استفاده می‌کنیم، به لطف سال‌ها تغییر و تحویل شکل گرفته‌اند. مد و استایل همیشه جنبه‌های مهم فرهنگی نیز داشته و کفش از این قاعده مستثنی نیست. در طول تاریخ، کفش نه تنها برای محافظت از پا، بلکه برای بیان وضعیت مالی، ثروت و نشان دادن سلیقه نیز استفاده می‌شده است. کفش‌های مجلسی چرمی مردانه قرن‌ها است که تبدیل به بخش اصلی لباس‌های رسمی شده است؛ برای آنکه با ارزش و اهمیت تاریخی این نوع کفش بیشتر آشنا شوید، این مقاله از شرکت گابیانی را تا انتها بخوانید.
نگاهی به تاریخچه کفش چرم مردانه
اولین کفش چرمی که از دوران عصر حجر کشف شده و به‌جای مانده از پوست آهو و پوست خرس ساخته شده بود. این کفش در سال 1991 پیدا شد، زمانی که در مرز اتریش و ایتالیا، باستان شناسی موفق شد تا یک انسان مومیایی شده طبیعی متعلق به عصر حجر را پیدا کند. این مومیایی حدود 3300 سال قدمت دارد و احتمالاً مسافری بوده که به این منطقه سفر کرده است. او برای آنکه بتواند سفری موفق داشته باشد، از پوست حیوانات گفته شده همراه با یونجه برای خود کفش ساخته بوده است. دوخت این کفش در آن زمان کار آسانی نبوده و احتمالاً مشکلات نیز به همراه داشته است؛ اما به خوبی به تاریخچه کفش چرم مردانه و اهمیت چرم اشاره دارد.
کفش چرمی دیگری نیز در سال 2008 در منطقه جنوب ارمنستان پیدا شد. این کفش 5500 سال عمر داشت و در استان وایوتس جور ارمنستان کشف شد. این کفش به دلیل شرایط خنک و خشک موجود در غار و لایه‌های ضخیم سرگین گوسفند سالم مانده بود. این کفش بسیار شبیه به کفش‌های سنتی بالکان است که امروزه هنوز در فستیوال‌های این منطقه دیده می‌شود.
| عصر حجر (4000 سال قبل از میلاد) | اولین کفش‌ها از چرم حیوانات ساخته شدند و وظیفه محافظت از پا در برابر آسیب و آب و هوا را داشتند. |
| دوره نوسنگی (4000 تا 2000 سال قبل از میلاد مسیح) | کفش‌ها پیشرفته‌تر شدند به صورت چکمه، کفش‌های بندی و صندل شکل گرفتند. |
| مصر باستان (3000 تا 30 سال قبل از میلاد مسیح) | صندل‌های چرمی در این دوران از چرم، پاپیروس و الیاف گیاهی ساخته شدند. |
| یونان و روم باستان (800 تا 476 سال قبل از میلاد) | کفش نماد طبقه اجتماعی بود و تزیینات بیشتر کفش چرمی نشانه بالاتر بودن مقام فرد بود. |
| قرون وسطی (476 تا 1453 میلادی) | کفش‌های ساده چرمی که تنها برای محافظت از پا در شرایط سخت طراحی و ساخته می‌شدند. |
| عصر رنسانس (1453 تا 1750) | سبک و طراحی کفش با جزئیات و تزیینات بیشتر شکل گرفت و دوباره نشانگر موقعیت و وضعیت اجتماعی فرد بود. |
| عصر صنعتی (1750 تا 1900) | تولید کفش افزایش یافت و عموم مردم می‌توانستند صاحب یک کفش چرمی ساده و شیک شوند. |
| قرن بیستم | کفش چرمی تنها جنبه رسمی نداشت و به صورت کفش‌های راحتی و ورزشی نیز تولید می‌شود. |
| قرن بیست و یکم | مواد و فناوری جدیدی برای ساخت کفش معرفی شد تا دوام و راحتی در اولویت قرار گیرد. طراحی نیز تغییرات بسیاری کرده است. |
صنعت چرم در عصر مفرغ
چرم قدمت طولانی دارد، اما استفاده کاربردی از آن در عصر مفرغ دیده می‌شود. عصر مفرغ در حدود 3000 تا 1200 سال پیش از میلاد مسیح است و باستان شناسان موفق شده اند وسایل دباغی مختلفی از آن زمان را کشف کنند. یکی از کارهای دستی چرم به 1300 سال پیش از میلاد مسیح باز می‌گردد. این کار دستی، کفشی از یک چرم یک تکه است که دارای زیره و سوراخ‌هایی برای بند است. ظرافت به کار رفته در این کفش نشان می‌دهد که چقدر دباغی و کفش سازی در آن زمان رونق داشته و در حال رشد بوده است.
اوج هنر چرم دوزی در عصر آهن
بررسی تاریخچه کفش چرم مردانه بدون نگاه به تاریخچه خود چرم امکان پذیر نیست. چرم دوزی در عصر آهن به اوج خود می‌رسد. این عصر در حدود 1200 تا 550 سال قبل از میلاد بوده و با پیدا شدن آهن سرعت رشد جامعه افزایش یافته بود. با بیشتر شدن جمعیت، به طبع نیاز به کالاهای اساسی مانند چرم نیز بیشتر شد. در طول این زمان شاهد ساخت انواع کفش‌های چرمی و لباس هستیم. در همین دوران بود که رنگ‌آمیزی چرم نیز آغاز شد.
ظهور لباس و کفش چرمی در مصر باستان
برخی از مورخان اشاره کرده‌اند که تولید چرم به صورت گسترده در مصر انجام می‌شده و در واقع اولین کارخانه چرم سازی در تاریخ، در کشور مصر بوده است. مصری‌ها از چرم برای ساخت لباس، ابزار جنگی، زین، سربند و در نوشتن استفاده می‌کردند. جالب است بدانید در آن زمان تولید چرم گیاهی نیز رواج داشت اما به دلیل آنکه این نوع چرم تجزیه پذیر بود، تعداد زیادی از آن باقی نمانده است. نمونه‌های باقی مانده فرصتی را فراهم کرده‌اند تا کارشناسان آنها را مطالعه و تجزیه و تحلیل کنند.
تاریخچه چرم در ایران
ایرانیان از چرم استفاده‌های زیادی می‌کردند، با این حال قدمت چرم در ایران به اندازه مصر و چین طولانی نیست و تنها به 550 سال پیش باز می‌گردد. با این حال، گسترش و توجه به شیوه‌های مختلف دباغی باعث شد تا زیباترین و باکیفیت‌ترین وسایل چرمی توسط ایرانیان تولید شود.
صنعت چرم مدرن در ایران به اوایل 1300 هجری شمسی باز می‌گردد. اولین کارخانه رسمی در ایران در سال 1311 هجری شمسی در همدان تاسیس شد. پس از آن کارخانه ای در تبریز افتتاح شد. شیوه‌های دباغی رفته رفته تغییر کردند و تولید چرم سرعت گرفت. با گسترش آن، ساخت تجهیزات چرمی مانند کفش نیز رونق پیدا کرد. چرم به دلیل دوام و ماندگاری خود خیلی زود در بازار محبوب شد. جالب است بدانید، قدیمی‌ترین محصول چرمی که در ایران تولید شده، کفش بوده است.
شکل گیری کفش چرمی رسمی مردانه در قرن شانزدهم
کفش‌های چرمی مردانه که امروز شاهد آن هستیم و از آنها استفاده می‌کنیم، در قرن شانزدهم شکل گرفته‌اند. در این زمان، کفش‌های چرمی عمدتاً توسط ثروتمندان پوشیده می‌شد، چرا که تولید آن بسیار گران بود و یک کالای لوکس به حساب می‌آمد. در همین دوران، از تزیینات و نقش‌های مختلفی در ساخت کفش چرمی استفاده کردند. شاید بتوان گفت اولین‌بار در تاریخچه کفش چرم مردانه بود که طلاکوبی و نقره به عنوان تزیین به کار می‌رفت. این کفش‌ها اغلب برای ثروتمندان به صورت سفارشی ساخته می‌شود، به‌طوری که کفش دقیقاً متناسب با پای فرد بود.
قرن هفدهم و سبک‌های پیچیده‌تر
در قرن هفدهم، سبک طرح و نقش‌هایی که روی کفش چرمی قرار می‌گرفت، حتی پیچیده‌تر از قرن شانزدهم بودند. کفش‌ها اغلب طرح‌های ظریف با جزئیات بسیار داشتند و اغلب با سگک‌های طلایی و نقره‌ای تزیین می‌شدند. در این دوران نیز کفش‌ها نشانگر وضعیت اجتماعی و ثروت افراد بودند. هر چه مرد ثروتمندتر بود، کفش‌هایش جزئیات و تزئینات بیشتری داشت.
رد حضور کفش دربی را می‌توان در قرن 17 در انگلستان دید. طرح اولیه این کفش بر اساس سبکی از چکمه سوارکاری بود که در اواخر دهه 1600 در دوک دوونشایر توسعه پیدا کرده بود. این چکمه‌ها دارای بند بودند و اجازه می‌دادند تا کفش را بتوان به راحتی تنظیم و محکم کرد. با این وجود، کفش دربی که ما امروزه می‌شناسیم، احتمال دارد که از سبک کفش‌های نظامی در طول جنگ‌های ناپلئون شکل گرفته باشد.
قرن هجدهم و ظهور سبک گرجی
با آنکه کفش چرم مردانه در آن زمان هنوز نمادی برای ثروت و قدرت اجتماعی فرد به شمار می‌رفت، اما سبک آن تغییر کرده بود. کفش گرجی در عین سادگی، ظرافت خاصی داشت. کمک کم این سبک به عنوان حالت رسمی کفش مردانه شناخته شد. در آن زمان این کفش‌ها از مرغوب‌ترین چرم ساخته می‌شدند؛ طراحی آنها ساده بود و برای تزیین تنها از سگک استفاده می‌کردند.
قرن نوزدهم و تمرکز بر عملکرد
در نگاه به تاریخچه کفش چرم مردانه، می‌بینیم که در قرن نوزدهم، کفش‌های رسمی چرمی مردانه دستخوش تغییرات قابل توجهی شده‌اند. در این دوره تمرکز اصلی بر راحتی و عملکرد بود. این مسئله، نتیجه انقلاب صنعتی بود که باعث شد شیوه‌های ساخت و مواد جدیدی برای ساخت کفش معرفی شود. در این دوره کفش‌ها به‌صورت انبوه ساخته می‌شدند و برای افراد معمولی مقرون‌به‌صرفه‌تر بودند. در نتیجه، کفش‌های چرمی رسمی مردانه برای طیف وسیع‌تری در مردم در دسترس بود. آغاز خط تولید کفش آکسفورد در همین قرن بود.
معرفی کفش‌های لوفر در قرن نوزدهم
کفش‌های لوفر چرمی مردانه در همین قرن محبوب شدند. لوفر ریشه در زبان نروژی ریشه دارد و ماهیگیران از این سبک کفش استفاده می‌کردند چرا که هم راحت و هم بسیار کاربردی بود. در طول دهه 1930 بود که گردشگران آمریکایی به نروژ سفر کردند و به سمت لوفرهای ساخت شرکت Aurland کشیده شدند. این گردشگران زمانی که به کشور خود برگشتند، این سبک کفش را گسترش دادند.
کفاشان در آمریکا به توسعه طرح‌های اصلی ادامه دادند و کفش‌های چرمی کلاسیک نتیجه چنین تلاشی بود. لوفر دارای یک بند سراسری بود که به آن پنی لوفر می‌گفتند چرا که مردم یک پنی را برای تزئین در شکاف بند قرار می‌دادند.
لوفرها در اواسط دهه 1900 در بین دانشجویان و متخصصان جوان به دلیل ظاهر معمولی و در عین حال شیک خود، محبوب شدند و همین باعث شد تا این سبک کفش به سرعت در مد روز نفوذ کند.
کفش‌های لوفر چرمی مردانه در طول سال‌ها دستخوش تغییراتی شده‌اند و عناصر و ویژگی‌های مختلفی به آنها اضافه شده است. به عنوان مثال، کفش لوفر منگوله دار در دهه 1940 به وجود آمد و در 1960 زیورآلات فلزی در سراسری یراق دیده می‌شود. این تغییرات، سبک لوفر را متنوع‌تر کرد و سلیقه‌های بیشتری به سبک آن جلب شدند.
برای مردان، کفش‌های لوفر هنوز هم گزینه‌ای کلاسیک به شمار می‌آیند. سبکی ماندگار، راحت و جذاب که می‌توان با هر لباسی آن را ست کرد.
قرن بیستم و مواد جدید
در قرن بیستم مواد مصنوعی معرفی شدند که حالت الاستیک داشتند. همچنین، تکنیک‌های تولید کفش تغییر کرد و امکان تولید کفش‌هایی سبک‌تر و بادوام‌تر فراهم شد. در این دوره مد همواره در حال تغییر بود و طراحان کفش هر روز سبکی تازه خلق می‌کردند. در طراحی اولویت با راحتی و عملکرد بود و زیبایی در مرحله بعد قرار می‌گرفت. توجه به این مسئله که فرد باید کفش را در طول روز به مدت طولانی بپوشد در اواخر همین قرن بیشتر مورد توجه قرار گرفت.
قرن 21 و کفش‌های سبک و راحت
در قرن 21 بود که توجه به سبکی و راحتی کفش‌های چرمی به اوج خود رسید. با تمرکز بر این اصل، کفش چرمی مردانه تکامل پیدا کرد و در حال حاضر شاهد طیف وسیعی از مواد از جمله چرم مصنوعی و چرم‌های بازیافتی هستیم. علاوه بر مواد اولیه، تکنیک‌های تازه ای نیز برای تولید کفش‌ها معرفی شد تا هم کفش ظاهری شیک داشته و هم با محیط زیست سازگار باشد.
ویژگی‌های کفش چرمی امروزی
کفش چرمی امروزی دارای این ویژگی‌ها است:
- دوام و ماندگاری
- قابلیت تنفس
- مقاومت در برابر آب
- سبک و طراحی متنوع
- قابلیت تطبیق پذیری
- سرمایه گذاری ارزشمند
چنین ویژگی‌هایی است که باعث شده تا کفش‌های چرمی سهم قابل توجه ای از بازار کفش مردانه را به خود تخصیص دهند. تحقیقات statista نشان می‌دهد که در حال حاضر کفش چرمی در بازار کشورهای غربی درآمدی در حدود 129 میلیارد دلار تولید می‌کند و رشد سالانه آن معادل 2.35 درصد است.
سوالات متداول
1. منشا و آغاز استفاده از کفش چرمی چه زمانی بوده است؟
مشخص نیست چه زمانی برای اولین بار از چرم برای ساخت کفش استفاده شد، امّا اولین کشف توسط باستان شناسان در غار ارمنی نشان می‌دهد که قدمت آن به 5500 سال پیش باز می‌گردد.
2. کدام کشور به خاطر کفش‌های چرمی‌اش معروف است؟
انگلستان به دلیل کفش‌های چرمی متنوع و بازار بزرگی که دارد، امروزه بسیار معروف است.
3. کدام شهر بیشترین کارخانه‌های دباغی را دارد؟
کانپور هند، بزرگ‌ترین و بهترین کارخانه‌های دباغی هند را دارد و بسیاری از محصولات چرمی در این منطقه تولید و صادر می‌شوند.
4. کفش‌های دربی در چه سالی تولید شدند؟
کفش‌های دربی در حدود قرن 17 به بازار معرفی شدند.
سخن پایانی
کفش چرمی مردانه برای قرن‌ها جزء اصلی لباس‌های رسمی بوده و هست. از زمان پیدایش این کفش نقش مهمی را در حفاظت از پا و ساختار بدن بازی کرده و در طول قرن‌های مختلف به عنوان نمادی از ثروت و مقاوم نیز شناخته شده است. در قرن شانزدهم کفش چرمی تنها یک کالای لوکس بود که ثروتمندان از آن استفاده می‌کردند، اما با گسترش فناوری، امروزه کفش‌های چرمی در دسترس تر و مقرون‌به‌صرفه‌تر هستند. علاوه بر آن، کفش‌های امروزی به گونه‌ای طراحی می‌شوند که هم شیک و هم راحت باشند. امیدواریم با مطالعه این مقاله شرکت گابیانی، به تاریخچه کفش چرم مردانه و ارزش امروزی آن پی برده باشید.
